NGỤ N’ASỤSỤ IGBO

Abstract

Nchọcha a lebara anya na ngụ n’asụsụ Igbo. A bịa n’ihe gbasara ọmụmụ ụtọasụsụ e nwere katigori mkpụrụokwu na katigori nghọtaokwu. Ngụ bụ otu n’ime katigori nghọtaokwu e nwere n’ụtọasụsụ Igbo nke na-adabere na mkpọaha na kwa ngwaa were arụ ọrụ izipụta nghọta. Ngụ n’asụsụ Igbo bụ ụzọ e si akọwa ole ihe a na-ekwu maka ya dị. O nwere ike ịbụ mkpọolu maọbụ ụbara. Mkpọolu pụtara otu ihe ebe ụbara pụtara na ihe a na-ekwu maka ya karịrị otu ihe. Asụsụ Igbo nwere ọtụtụ ụzọ dịwaga iche o si ezipụta ngụ. ụfọdụ ndị ọkammụta asụsụ Igbo kwuru na ngụ abụghị katịgorị n’ụtọasụsụ Igbo. Nke a na-ebute ọtụtụ nsogbu na ihe mgbagwoju anya n’ebe ndị na-amụ na ndị na-akụzi asụsụ Igbo nọ. Nke a kpalitere ime nchọcha n’isiokwu a. Ebumnobi nchọcha a bụ ịkọwa ngụ, ịchọpụta ụzọ dị iche iche asụsụ Igbo si ezipụta ngụ ya na ịkọwapụta katigori mkpụrụokwu e ji ezipọta ngụ. A gbasoro usoro nkọwa wee mee nchọcha a. Atụtụ nchọcha bụ nke ndoko okwu. Nchọcha a gbadoro ụkwụ naanị n’asụsụ Igbo n’ihe gbasara izipụta ngụ ya. A gara n’ọba akwụkwọ dị iche iche ma gụọ ọtụtụ akwụkwọ metụtara isiokwu a. Ndị nchọcha bụkwa ndị Igbo, toro ma gụọ akwụkwọ ha niile n’ala Igbo, nke a nyekwara aka nke ukwu. A chọpụtara na ngụ bụ katịgori nghọta okwu n’asụsụ Igbo. A chọpụtara na ngụ na-arụ ọrụ n’ime katigori mkpụrụokwu dị ka aha, nnọchiaha, ọnụọgụgụ, ngwaa, mkpokọta n’asụsụ Igbo na ihe ndị ọzọ. Ndị nchọcha a ga-abara uru bụ ụmụ akwụkwọ, ndị nkụzị na kwa ndị ọzọ chọrọ ime nchọcha n’ụdị isiokwu a.